Pomoc de minimis to przyjazny instrument wsparcia przedsiębiorstw przez państwo, choć o stosunkowo niskiej wartości. Dzięki temu nie narusza konkurencyjności i nie wpływa na handel pomiędzy państwami członkowskimi – nazwa wywodzi się z rzymskiej zasady “de minimis non curat lex”, czyli: “państwo nie troszczy się o drobiazgi”
Większość przedsiębiorców zna i chętnie korzysta z tej formy pomocy na różne sposoby, np. poprzez wsparcie na inwestycje, pożyczki i kredyty preferencyjne, gwarancje kredytowe, umorzenie odsetek ZUS, zwolnienia podatkowe, jednorazową amortyzację, szkolenia. Również wsparcie na rzecz podmiotów ekonomii społecznej świadczone przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej udzielane jest w formule pomocy de minimis.
13 grudnia 2023 roku Komisja Europejska wprowadziła nowe przepisy dotyczące pomocy de minimis, określone w rozporządzeniu nr 2023/2831. Zmiany te mają zastosowanie do artykułów 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i wchodzą w życie od 1 stycznia 2024 roku, a obowiązywać będą do 31 grudnia 2030 roku.
W związku z nowym rozporządzeniem:
- Zwiększa się limit pomocy de minimis do kwoty 300 tys. EUR w okresie 3 lat dla jednego przedsiębiorcy (dotychczas 200 tys. EUR).
- Zmienia się sposób obliczania 3-letniego okresu przy sumowaniu limitu pomocy de minimis (na pełne 3 lata wstecz, zamiast jak dotąd rok bieżący i dwa lata wstecz).
- Nie ma już odrębnego limitu pomocy de minimis dla przedsiębiorstw, które prowadzą działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarów (100 tys. EUR). Obecnie
transport drogowy należy do sektora ogólnego – limit 300 tys. EUR. - Nie ma już zakazu wykorzystania pomocy de minimis na nabycie pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego towarów.
- Dopuszcza się udzielanie pomocy de minimis przedsiębiorcom, którzy prowadzą działalność w sektorze przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury (kod PKD 1020 Z), pod warunkiem, że kwoty pomocy nie ustalono na podstawie ceny lub ilości produktów nabytych, lub wprowadzonych do obrotu).
Charakterystyczną cechą pomocy de minimis jest jej maksymalny pułap, liczony w okresie 3 kolejnych lat w odniesieniu do jednego przedsiębiorstwa, przy czym należy mieć na uwadze, że pojęcie jednego przedsiębiorstwa w rozumieniu pomocy de minimis ma szersze znaczenie i w niektórych przypadkach za jedno przedsiębiorstwo można uznać kilka odrębnych podmiotów, które łączą określone zależności lub relacje (bez bezpośredniego odwołania do pojęcia przedsiębiorstw powiązanych zawartego w definicji małych i średnich przedsiębiorstw).
Przedsiębiorstwem w rozumieniu przepisów o pomocy publicznej jest każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego formę prawną, źródła finansowania oraz cel działalności. Przedsiębiorstwem w myśl przepisów prawa Unii Europejskiej będzie więc zarówno podmiot sektora publicznego prowadzący działalność gospodarczą, spółka prawa handlowego, jednoosobowa działalność gospodarcza, przedsiębiorstwo państwowe lub komunalne, jak i organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, fundacje, szpitale etc.
Pomoc de minimis podlega kumulacji w obrębie tzw. jednego przedsiębiorstwa. Pojęcie jednego przedsiębiorstwa obejmuje wszystkie jednostki gospodarcze, które są ze sobą powiązane za pośrednictwem jednego z kryteriów wskazanych w art. 2 ust. 2 Rozporządzenia 2023/2831.
A zatem, dwa formalnie niezależne i odrębne przedsiębiorstwa zostaną uznane za „jedno przedsiębiorstwo” (jeden jednostkę ekonomiczną), jeżeli:
1. jedno przedsiębiorstwo posiada większość praw głosu jako akcjonariusz, wspólnik lub członek drugiego przedsiębiorstwa, lub
2. jedno przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć, lub odwołać większość członków zarządu, lub rady nadzorczej drugiego przedsiębiorstwa, lub
3. jedno przedsiębiorstwo może wywierać dominujący wpływ na działalność drugiego przedsiębiorstwa zgodnie z postanowieniami umowy zawartej pomiędzy tymi przedsiębiorstwami, lub postanowieniami umowy lub aktu założycielskiego tego drugiego przedsiębiorstwa, lub
4. jedno przedsiębiorstwo, na podstawie porozumienia z innymi akcjonariuszami, wspólnikami lub członkami, kontroluje większość praw głosu w drugim przedsiębiorstwie.
Badanie występowania relacji między przedsiębiorstwami nie ogranicza się do bezpośrednich związków, lecz powinno być prowadzone również w odniesieniu do związków zachodzących za pośrednictwem innych przedsiębiorstw (np. powiązania w ramach grupy kapitałowej pomiędzy spółkami-córkami posiadającymi tę samą spółkę-matkę). Zatem jeżeli przedsiębiorca A jest powiązany z przedsiębiorstwem B a przedsiębiorstwo B jest powiązane z przedsiębiorstwem C, to należy uznać, że A i C są przedsiębiorstwami powiązanymi. W przypadku spełnienia choćby jednej z powyższych przesłanek dwa (lub więcej) niezależne przedsiębiorstwa na gruncie przepisów Rozporządzenia 2023/2831 powinny być traktowane jako
jeden organizm. Oznacza to, że pomoc de minimis uzyskana przez każde z tych przedsiębiorstw z osobna będzie podlegać kumulacji dla potrzeb stwierdzenia, czy nie doszło do przekroczenia progów maksymalnych.
Natomiast, w przypadku połączeń lub przejęć przedsiębiorstw, w celu ustalenia, czy nowa pomoc de minimis dla nowego przedsiębiorstwa lub przedsiębiorstwa przejmującego nie przekracza pułapu 300 tys. EUR, uwzględnia się wszelką wcześniejszą pomoc de minimis przyznaną któremukolwiek z łączących się przedsiębiorstw. Analogicznie, jeżeli przedsiębiorstwo podzieli się na co najmniej dwa osobne przedsiębiorstwa, pomoc de minimis przyznaną przed podziałem należy przydzielić przedsiębiorstwu, które z niej skorzystało, co oznacza co do zasady przedsiębiorstwo, które przejmuje działalność, w odniesieniu do której pomoc de minimis została wykorzystana.
- Opracowano na podstawie:
1. Materiały edukacyjne opublikowane na stronie internetowej Urzędu Ochrony i Konkurencji i Konsumentów / Nowe zasady pomocy de minimis
2. Udzielanie pomocy de minimis w ramach regionalnych programów na lata 2021–2027
3. Sławomir Liżewski Materiały edukacyjne opublikowane na portalu Legalis Księgowość Kadry Biznes/ Udzielanie pomocy de minimis w ramach regionalnych programów na lata 2021–2027
4. Maciej Zasłona Materialy dydaktyczne / szkolenie „Pomoc de minimis w projektach unijnych w kontekście funkcjonowania OWES”
Agnieszka Hart
OPIEKUN WSPARCIA MERYTORYCZNEGO I REINTEGRACYJNEGO W PS
